VIII KONFERENCJA NAUKOWA Z CYKLU
„INSTYTUCJE W TEORII
I PRAKTYCE”
TORUŃ, 11–12 WRZEŚNIA 2025
Cykliczna konferencja, w tym roku organizowana przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Uniwersytet Ekonomiczny
w Poznaniu
reprezentowany jest przez Katedrę Makroekonomii i Badań nad Rozwojem.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
w Toruniu
reprezentowany jest przez Katedrę Ekonomii.
Uniwersytet Ekonomiczny
we Wrocławiu
reprezentowany jest przez Katedrę Mikroekonomii i Ekonomii Instytucjonalnej.
Instytucje w teorii i praktyce
Cykliczna konferencja
Cykl konferencji „Instytucje w teorii i praktyce” został zainicjowany przez trzy ośrodki: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Coroczne konferencje mają być platformą wymiany doświadczeń i współpracy pomiędzy polskimi instytucjonalistami.
Poznań reprezentowany jest przez Katedrę Makroekonomii i Badań nad Rozwojem, Toruń przez Katedrę Ekonomii, a Wrocław przez Katedrę Mikroekonomii i Ekonomii Instytucjonalnej.
“Nurt instytucjonalny nabiera coraz większego znaczenia zarówno w światowej, jak i polskiej ekonomii. Warto więc promować i rozwijać różne formy wymiany myśli i przybliżania efektów badań dotyczących zarówno samej ekonomii instytucjonalnej, jak i wykorzystywania jej aparatu badawczego do analizy różnego rodzaju zjawisk ze sfery praktyki gospodarczej, jak i wreszcie spojrzenia na ekonomię instytucjonalną i jej osiągnięcia przez pryzmat innych konkurencyjnych i alternatywnych teorii i koncepcji. Mam nadzieję, że kolejne konferencje organizowane przez trzy współpracujące ze sobą ośrodki staną się istotną i trwałą składową mapy spotkań ekonomistów zainteresowanych teorią ekonomii i zastosowaniem jej osiągnięć do badania różnych obszarów gospodarki.”
MAREK RATAJCZAK
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Kierownik Katedry Makroekonomii i Badań nad Rozwojem
„Intensywny rozwój badań dotyczących instytucjonalnych uwarunkowań funkcjonowania i zmian systemów społeczno-gospodarczych wynika zarówno z przyczyn metodologicznych, jak i z rosnących potrzeb podniesienia stopnia praktycznej użyteczności rozwijanych na gruncie ekonomii koncepcji teoretycznych. Jak wiadomo, ekonomia instytucjonalna jest postrzegana jako istotne uzupełnienia i rozwinięcie dorobku badawczego ekonomii głównego nurtu. Odrzucając tezę o neutralności i egzogenicznym wobec systemu społeczno-gospodarczego charakterze instytucji przywróciła historyczny i ewolucyjny charakter ekonomii jako dyscypliny naukowej.”
JERZY BOEHLKE
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Katedra Ekonomii
„Ekonomia instytucjonalna jest intensywnie rozwijaną subdyscypliną ekonomii, która za pomocą stworzonego programu badawczego poszerzyła pola badawcze ekonomii i otworzyła ją na metody badań stosowane w innych naukach społecznych. Wyjaśnienia wielu współczesnych zjawisk, proponowane na gruncie ekonomii instytucjonalnej wskazują, że istotnie, „institutions matter” zarówno dla funkcjonowania rynków dóbr, jak i sfery polityki czy wymiaru sprawiedliwości. Cykl konferencji pt. Instytucje w teorii i praktyce, organizowanych przez trzy współpracujące katedry, stwarza więc okazję do zaprezentowania wyników badań i wymiany poglądów, pogłębiających naszą wiedzę o wciąż aktualnych instytucjonalnych aspektach funkcjonowania gospodarki.”
BOŻENA BORKOWSKA
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Kierownik Katedry Mikroekonomii i Ekonomii Instytucjonalnej
W roli keynote speakera wystąpi
dr hab. Jan Witajewski-Baltviks z wystąpieniem zatytułowanym
Rola państwa podczas globalnej transformacji niskoemisyjnej
Z perspektywy niewielkiej otwartej gospodarki, takiej jak Polska, globalna transformacja niskoemisyjna to seria zewnętrznych szoków, zarówno w wymiarze instytucjonalnym jak i technologicznym. Brak dostosowania się gospodarki do tych zmian doprowadzi do znaczącego wzrostu kosztów produkcji, odpływu kapitału i spowolnienia wzrostu gospodarczego. W obliczu takiego ryzyka, ekonomiści muszą odpowiedzieć na pytanie o rolę państwa w trakcie transformacji: czy państwo powinno być aktywne i pchnąć gospodarkę na tory zielonego wzrostu z pomocą dostępnych instrumentów (np.: subsydiowania zielonych technologii, inwestycji w zielone innowacje finansowanych ze środków publicznych, wsparcia nowych firm w sektorze niskoemisyjnych technologii)? Czy wręcz przeciwnie, może pozwolić gospodarce na dryft?
Część odpowiedzi na to pytanie możemy otrzymać z analizy modelu opisującego handel na rynku nowych technologii, opartego na literaturze endogenicznego wzrostu (m.in. na pracach Paula Romera) i kierunkowych zmian technologicznych (Darona Acemoglu). Model przewiduje reakcje konsumentów, producentów oraz firm technologicznych w równowadze ogólnej przy uwzględnieniu niedoskonałości rynków, takich jak brak idealnej konkurencji i występowanie efektów zewnętrznych.
Wyniki analizy wskazuję, że, paradoksalnie, w długiej perspektywie czasowej, dryft gospodarki niekoniecznie oznacza utratę jej potencjału. Globalny rozwój zielonych technologii samoczynnie prowadzi do wzrostu wartości rynków, na których te technologie są sprzedawane. Dla krajowych firm jest to impuls do porzucenia inwestycji w wysoko-emisyjne technologie i przekierowanie ich na technologie zielone. Zmiana ta nie wymaga interwencji państwa. Subsydiowanie zielonych technologii może przyspieszyć przejęcie przez krajowe firmy części rynków zielonych technologii i doprowadzić do tymczasowego przyspieszenia wzrostu gospodarczego w krótkim okresie, ale nie prowadzi do zwiększenia tempa wzrostu w długim okresie czasowym. Co więcej, interwencja polegająca na stymulowaniu inwestycji w innowacyjne technologie o zasięgu globalnym może w niektórych warunkach doprowadzić do spowolnienia długoterminowego wzrostu.
Wyniki te mają konsekwencje dla kształtowania polityki klimatycznej. Z perspektywy krajowej sugerują, że rola państwa może ograniczać się do monitorowania zmian rynkowych i ewentualnego reagowania tylko wtedy kiedy rynki zadziałają nieprawidłowo. W ujęciu globalnym wskazują natomiast, że nawet przy braku woli politycznej do prowadzenia działań na rzecz klimatu w niektórych krajach, siły ekonomiczne z czasem naturalnie skierują ich gospodarki na ścieżkę niskoemisyjnego wzrostu.